Vanaf 2025 zal een aardgasaansluiting algemeen verboden worden voor nieuwbouw in België
Wie van plan is om te bouwen of verbouwen, heeft ongetwijfeld al veel over de warmtepomp gehoord. Bij nieuwbouw kan je er niet meer omheen en ook bij renovatie wint de warmtepomp aan populariteit. Maar hoe werkt zo’n warmtepomp juist? Welke soorten zijn er? En is elke woning geschikt om er een te plaatsen?
Wat is een warmtepomp en hoe werkt het?
Een warmtepomp is een milieuvriendelijk alternatief voor de klassieke verwarmingsketel en wordt gebruikt om je woning of sanitair water te verwarmen. Een warmtepomp is een systeem dat energie uit de lucht, grond of water haalt om je huis te verwarmen en te voorzien van warm water. Wat nuttig is aan een installatie van een warmtepomp is dat het veel efficiënter is dan traditionele verwarmingssystemen, omdat het minder energie verbruikt voor hetzelfde resultaat. Dit betekent niet alleen een lagere energierekening voor jou, maar ook een kleinere ecologische voetafdruk.
Er bestaan vier verschillende soorten warmtepompen: lucht-luchtwarmtepomp, lucht-waterwarmtepomp, geothermische warmtepomp en hybride warmtepomp.
Willen we nog een toekomst op deze planeet, moeten we allemaal overstappen op onuitputtelijke energiebronnen. - Kristof Swerts, al ruim 7 jaar Groene Huis-adviseur voor Facq in de showroom in Hasselt.
Investeren in een duurzame toekomst
In een wereld waar duurzaamheid steeds belangrijker wordt en de gasprijzen onvoorspelbaar zijn, is de keuze voor een warmtepomp bij nieuwbouw of renovatie een slimme zet. We begrijpen dat de aankoopprijs van een warmtepomp een belangrijke overweging is, maar dit is natuurlijk afhankelijk van verschillende factoren: welk type warmtepomp, de installatiekost & eventuele aanpassingen die je moet doen aan je woning.
In het Klimaatakkoord is afgesproken dat alle woningen en andere gebouwen in 2050 aardgasvrij moeten zijn. Dat betekent dat we voor ons warme water en het verwarmen van onze huizen moeten overstappen op een duurzaam alternatief, zoals de warmtepomp.
Vanaf 2025 zal een aardgasaansluiting algemeen verboden worden voor nieuwbouw in België en wordt de elektrische warmtepomp de norm.
Er zijn verschillende redenen om voor een warmtepomp te kiezen. Zo is er op dit moment al een verbod op gascondensatieketels voor nieuwbouw en verkavelingen vanaf 5 eenheden. Vanaf 2025 zal een aardgasaansluiting algemeen verboden worden voor nieuwbouw in België en wordt de elektrische warmtepomp de norm. De overheid stuurt ons dus langzaamaan richting duurzame alternatieven.
Warmtepomp in 2024 nog aan 6% btw
Het gunstig btw-tarief was tot eind 2023 van toepassing op zonnepanelen, zonneboilers en warmtepompen. De overheid heeft nu beslist om de btw-regel te verlengen tot eind 2024, mààr alleen voor de aanschaf van een warmtepomp.
Door deze maatregel komen ook recentere huizen en nieuwbouwwoningen in aanmerking voor het gunstige tarief. Op die manier kan iedereen gemakkelijk zijn steentje bijdragen aan het milieu én zelf meegenieten van het economische voordeel dat hierbij komt kijken. Woningen ouder dan 10 jaar genieten sowieso van het verlaagde btw-tarief, ook op zonneboilers en zonnepanelen.
De btw-verlaging op warmtepompen geldt op dit moment tot 31 december 2024.
Waarom zou je voor een warmtepomp kiezen in plaats van een condensatieketel?
Warmtepompen worden vaak gekozen om een betere EPB-score (energie prestatie en binnenklimaat) te verkrijgen. Iedereen die een nieuwbouw plaatst of een IER (ingrijpende energetische renovatie), is verplicht om aan bepaalde eisen te voldoen. Deze eisen zijn afhankelijk van het project (nieuwbouw of renovatie) en de datum van de bouwaanvraag. Hoe recenter de bouwaanvraag, hoe strenger de eisen en hoe moeilijker het wordt om zonder warmtepomp aan deze eisen te voldoen.
Een andere belangrijke factor is de energieprijs. Iedereen herinnert zich nog de zéér hoge energieprijzen van september 2022. Gemiddeld gezien verbruikt een warmtepomp 4 keer minder energie dan een traditionele verwarming. Als de energieprijzen van toen 1 jaar lang zouden aanhouden, zou een gemiddeld gezin tussen de 7000 à 8000 euro aan verwarming (energiekosten, verwarming en huishoudelijk elektrisch verbruik) betalen met traditionele verwarming. Met een warmtepomp was dit gemiddeld tussen de 2000 en 2500 euro per jaar, wat aanzienlijk minder is.
Officiële warmteverliesberekening
De ideale situatie voor een warmtepomp is nieuwbouw of een renovatie die gelijkgesteld is aan nieuwbouw. Het is namelijk absoluut noodzakelijk om een zo laag mogelijk warmteverlies te hebben. Bestaande woningen die niet of slecht geïsoleerd zijn, zijn minder geschikt en vragen mogelijks om enkele aanpassingen. Er bestaat dan ook geen one-size-fits-all-oplossing voor warmtepompen. Elke woning of situatie is anders.
Informeer je dus goed en laat op voorhand een officiële warmteverliesberekening maken. Voor bouwaanvragen vanaf 2023 is dit zelfs verplicht!
Een officiële warmteverliesberekening is van groot belang om ervoor te zorgen dat de warmtepomp optimaal functioneert. Voor bouwaanvragen vanaf 2023 is het intussen zelfs verplicht.
Een warmtepomp is één van de meest duurzame oplossingen om jouw huis te verwarmen of te koelen.
Een warmtepompsysteem heeft heel wat voordelen. Het grootste voordeel kennen we ondertussen allemaal: een warmtepomp werkt op elektriciteit en niet op gas. Door fossiele brandstoffen te bannen, daalt je CO₂-uitstoot met een All Electric warmtepomp wel 45% tot 55%! Je kan het ook rustig opbouwen en eerst kiezen voor een All Electric Ready warmtepompsysteem, dan vermindert je uitstoot met ongeveer 25%. Niet alleen het milieu zal je dankbaar zijn, ook je portemonnee plukt hier de vruchten van! Later kan je gemakkelijk overschakelen naar een All Electric-systeem.
Volledig koelen of verwarmen zonder gas zorgt er natuurlijk wel voor dat je elektriciteitsverbruik zal stijgen. Daarom is het slim om te investeren in zonnepanelen. Door de warmtepomp slim te gebruiken in combinatie met zonnepanelen, kan je je huis verwarmen met groene stroom die je zelf hebt opgewekt. Dit noemen we ook wel ‘zelfconsumptie’ omdat je je energie niet uit het algemene elektriciteitsnet hoeft te halen. Een ideaal scenario is dat jouw huis goed geïsoleerd is, waardoor je zo de stap zet naar een energieneutrale woning. Op lange termijn zal je hierop besparen.
Mogelijkheden bij kleinere renovaties
In geval van renovatie is een hybride warmtepomp een interessante oplossing. Dit is een combinatie van een lucht-water warmtepomp en een gascondensatieketel. Bij een hybride systeem werken de warmtepomp en de CV-ketel samen om de woning en het sanitaire water te verwarmen. Afhankelijk van de buitentemperatuur en de gevraagde warmte zal de ene keer de warmtepomp het meeste warmte leveren, de andere keer de CV-ketel.
Ook binnen de hybride systemen bestaan er verschillende mogelijkheden. De keuze wordt best afgestemd met de eindgebruikers zodat we een technisch goede installatie ontwerpen die aan hun behoeften voldoet.
Wat kost een warmtepomp installatie?
Wat een warmtepomp installatie precies kost hangt af van het type systeem en de omvang van je woning. Deze kosten omvatten zowel de aanschaf van de warmtepomp als de installatie en kunnen verschillen door specifieke behoeften van je huis.
De lucht-water-warmtepomp
De lucht-water warmtepomp combineert de buitenlucht met je centrale verwarming om je huis te verwarmen en te voorzien van warm water. Dit systeem is efficiënt omdat het voornamelijk gebruik maakt van elektriciteit, wat het een groen alternatief maakt voor de cv-ketel.
De installatie van de warmtepomp is relatief eenvoudig, omdat de buitenunit warmte uit de lucht haalt en deze via de binnenunit overdraagt aan het watersysteem. Dit type warmtepomp is ideaal om je woning én je sanitair water te verwarmen.
De lucht-lucht-warmtepomp
Deze warmtepompen halen hun warmte eveneens uit de buitenlucht, maar ze blazen de warmte meteen de woning in. Ze zijn dus niet gekoppeld aan radiatoren of vloerverwarming en kunnen ook dienen als airconditioning om je woning te koelen op warme zomerdagen.
Lucht-lucht systemen zijn gericht op het verwarmen evenals het koelen van de lucht in je huis. Dankzij een snelle en efficiënte plaatsing vallen de installatiekosten relatief mee. Deze warmtepomp is ideaal voor woningen waar het installeren van complexe leidingen niet mogelijk is.
De grond-water-warmtepomp - Geothermische warmtepomp
De werking van deze geothermische warmtepompen steunt op aardsondes die hun warmte uit de grond halen. Het voordeel zit in de constante bron van energie waarmee je je woning heel voordelig kan verwarmen.
De installatie van deze warmtepomp vereist meer werk, gezien de noodzaak voor grondboringen of het aanleggen van collectoren, maar de energiezuinigheid en het minimale gebruik van fossiele brandstoffen compenseren de inspanning.
Hybride warmtepomp
Een hybride systeem combineert een warmtepomp met de betrouwbaarheid van een cv-ketel of condensatieketel. Dat is bijvoorbeeld ideaal voor situaties waarin volledig vertrouwen op elektriciteit niet wenselijk is.
Deze warmtepomp installatie schakelt tussen gas en elektriciteit, afhankelijk van wat op dat moment het meest efficiënt is. De installatiekosten variëren afhankelijk van het systeem en de configuratie.
Terugverdientijd van een warmtepomp
De terugverdientijd van een warmtepomp varieert sterk. De prijzen op de energiemarkt doen dat namelijk ook. Zoals eerder aangehaald lagen de energiekosten een jaar geleden véél hoger. In dat scenario was een warmtepomp gemiddeld na 5 jaar terugverdiend. Puur op energie verbruik, dus d.w.z. zonder rekening te houden met eventuele premies en kortingen op het K.I. Nu de prijzen opnieuw een stuk gezakt zijn, ligt de terugverdientijd t.o.v. een gasketel weer wat hoger. De warmtepomp verbruikt ook minder als er gratis stroom voorhanden is van een PV-installatie. Maar deze installatie heeft natuurlijk ook weer een kost. Je merkt, ook de terugverdientijd is dus heel situatieafhankelijk. Daartegenover staat wel dat de levensduur van een warmtepomp groter is dan die van een gasketel, wat de investering dus toch de moeite waard maakt.
5 goede redenen om te renoveren
Er zijn heel wat voordelen:
- Meer comfort: een goed geïsoleerd en geventileerd gebouw is veel comfortabeler om in te leven. Zo hebt u minder last van vocht, uw gebouw blijft koeler in de zomer en in de winter is het binnen heerlijk warm.
- Lagere energierekening: een goed geïsoleerd gebouw met een zuinige verwarmingsinstallatie doet uw energierekening fors dalen.
- Goed voor het klimaat: minder energie verbruiken betekent ook minder CO2 uitstoten. Dat is belangrijk in de strijd tegen de klimaatopwarming. Met het plaatsen van zonnepanelen of een warmtepomp verkleint u nog extra uw ecologische voetafdruk.
- Uw woning wordt meer waard: een woning renoveren loont altijd. Het doet de waarde van uw woning ook stijgen. Bovendien zorgt onze financiële steun ervoor dat u uw investering nog sneller terugverdient!
- U staat klaar voor de toekomst: Vlaanderen streeft tegen 2050
- voor woongebouwen naar label A
- en voor niet-residentiële gebouwen naar koolstofneutraliteit.
- Voor meer info, zie: Langetermijn-renovatiestrategie 2050 voor woningen en niet-residentiële gebouwen (op de website van Vlaams Energie- en Klimaatagentschap)
Renovatieverplichting voor residentiële gebouwen
Sinds 1 januari 2023 geldt de renovatieverplichting voor residentiële gebouwen, dus voor eengezinswoningen en appartementen.
Alle woningen en appartementen die vanaf 2023 zijn aangekocht met label E of F, moeten verplicht gerenoveerd worden naar label D of beter, binnen de 5 jaar na aankoop (en andere overdrachten).
Je maakt er beter werk van
Je moet ook weten dat EPC-label D maar een tussenstap is. Tegen 2050 moet elke woning of elk appartement in Vlaanderen EPC-label A hebben. De regels zullen dan ook almaar verstrengen.” Vanaf 2028 moet je een woning of appartement met een slechte energieprestatie bijvoorbeeld al tot label C in plaats van D renoveren, als je er in dat jaar de nieuwe eigenaar van bent. In 2035 ligt de lat op label B voor woningen en label C voor appartementen, in 2040 op label A voor woningen en B voor appartementen, in 2045 voor beide op label A. Als je financiële ruimte hebt, renoveer je je nieuwe woning of appartement dus het best nu al tot label A. Zo is je gebouw klaar voor de toekomst.
En doe een beroep op de overheid, want die biedt heel wat financiële ondersteuning en begeleiding. Mijn VerbouwPremie voor warmtepomp.